Gribin hemen hemen her eve girip yaz için helallik aldığı şu dönemlerde atalar usulü demlenip tüketilen efsaneleştirilmiş çaydır Nogay Çayı. Hazırlanırken öncelikle çay demini alana kadar kaynatılır. Bundan sonra 1 ölçek suya 2 ölçek süt eklenir ve tekrar bu karışım kaynatılır. Kaynama noktasından önce karabiber, tuz ilave edilir. Sıcak Nogay çayı kupa bardaklara bölüştürülür, üzerine ufak bir parça tereyağı veya tercihan kaymak eklenir.(1) Bu çayı sütlü çorbalardan ayıran tek özellik bana göre bardakta tüketiliyor olmasıdır. Çünkü bunu Adana-Osmaniye yöresinde yöresinde ekmek banıp kahvaltıda yer insanlar.
Çayı Sütte Kaynatarak Demleme
Çayın süt ve süt ürünleriyle beraber tüketilmesi eskilere dayanır. Tibet, Hindistan ve İngiliz kültürleri bu tüketime örnek teşkil eden üç kültürdür. Bu üç örnek çayı süte kararken kullanılan yöntem açısından ikiye ayrılır.
Tibet’te poça adı verilen içecek çay ve yöreye özgü tereyağı ile yapılır. Başka bir poça hazırlama yöntemi de yarım ölçü süt yarım ölçü su kaynatarak çayı içinde demlemek, daha sonra içine tuz ve tereyağı eklemektir.
Sütte demlenmiş çay Hint kültüründe de bulunmaktadır. Tibet kültüründeki çaydan farklı olarak sütlü Hint çayı tereyağı ve tuz içermez. Bu çayın ayırt edici özelliği içine katılan tarçın, karabiber ve kakule gibi baharatlardır. Her ne kadar kulağa ağır gelse de, hem süt-su karışımına konan çayın miktarının geleneksel Türk çayına nazaran az olmasından, hem de eklenen baharatların geleneksel Hint yemeklerindeki miktara göre çok çok daha az olmasından dolayı içimi hafif bir içecektir.(2) Nogay çayı bir nevi Hint ve Tibet tarzının kombinasyonu gibidir. Bu yönüyle Türkler her iki kültürden savaş veya barış yıllarında etkilenmiştir diyebiliriz. Hatta belki de bir Çin prensesinin sevdiği bu içecek bizim kültürümüze direk nüfus etmiştir, kim bilir.
Peki İngiliz Çayı Nedir?
Sanılanın tersine, sütlü çay kültürü Hindistan’a İngiliz etkisiyle gelmemiştir. İngilizler işgal ettikleri bu bölgenin kültürünü de çalıp kaçmışlar diyebiliriz. Sallama çay mantığında da pratik olan İngilizler demleme çayı süt ile sonradan karıştırıp süzmüşler. Hint ve Tibet yöntemine göre kimyasal etkileşime daha az giren bu çay her evde rahatlıkla çocuklar tarafından bile hazırlanabilir.
Tarihten Şifaya
Kültürler arası etkileşerek şifa olarak günümüze taşınmış Nogay çayı eski dönmelerde açlık ile mücadele için ortaya çıkmış olabilir. Zira bu çayın doğduğu bölgelerde eski yıllardan şimdiye yaşam koşulları hep çok zor olmuştur. Çünkü bilimsel olarak yapılan çalışmalarda çay ile sütün etkileşime girmesinden ortaya çıkan bir şifa ya da zarar görebilmiş değilim. Sanırım baharatlar ve tuz hastalık döneminde hayat iksiri olabiliyor. Bana göre bu yöntemin hala kullanılıyor olması atalarımızın bu yöntemle hayatta kaldığı anlamına da geliyor. Bu nedenle içeriğindeki sinerjik etkiyi önemsemeliyiz.(3)
Hakkında az şey bildiğimiz bu çayın az beslenmemiz gereken enfeksiyoz hastalıklar döneminde fazlaca mineral ve antioksidan sağlarken mideyi fazla yormamasından dolayı yararlı olabileceğini tahmin ediyorum. Halk bir şeye inatla iyi geliyor diyorsa iyi geliyordur. Deneyin size de iyi gelirse teori kanunlaşır.
Ben Olsaydım?
Bu çay az miktarda süsleyerek besinle ortaya çıkmış bir sanat eseri olabilir diyerek içine ekstradan şunları da koyup içtim tadı mükemmel oldu. Kesinlikle Deneyin!!!
Malzemeler
- 1 tatlı kaşığı Zencefil(Taze rendelenmiş)
- 1 çay kaşığı Zerdeçal(Toz)
- 20 adet Karabiber(Tane)
- 1 çay kaşığı Tarçın(Toz)
- 8 adet Kakule(Tane)
- 1/2 litreKeçi Sütü(Günlük Pastörize)
- PİŞTİKTEN SONRA 1 yemek kaşığı Tahin(Adana Mahsülü)
- PİŞTİKTEN SONRA Kaymak(İnek)
- PİŞTİKTEN SONRA Az tuz(Kaya)
Tatarlardan Bir Kesit
Nogay şayım sarı şay,
Denge derman darı şay,
Nogayımdın ası şay,
Aslarımdın bası şay…
Herkese Şifa Olsun…
KAYNAKLAR
- tr.wikipedia.org/wiki/Nogay_%C3%A7ay%C4%B1
- http://www.caycek.com/atalardan-gelen-sifali-lezzet-nogay-cayi/
- J. Agric. Food Chem., 2011, 59 (14), pp 7752–7758-Effect of Milk and Brewing Method on Black Tea Catechin Bioaccessibility
